Stadswandeling Groningen

Laatst gewijzigd: 12 maart 2024

Groningen, als enige grote stad in de provincie Groningen, wordt voor het eerst genoemd in het jaar 1040. In die tijd was de stad een internationaal georiënteerde handelsstad. Het kan dan ook niet anders dan dat de stad een rijk verleden heeft. Deze rolstoelvriendelijke route komt langs de belangrijkste bezienswaardigheden waaronder de Korenbeurs, Akerk, Prinsentuin en de in Groningen o zo bekende Martinitoren.
Om het grind in de Prinsentuin te vermijden is een alternatief opgenomen.

Praktische informatie

Dichtbij het startpunt zijn aan Kwinkenplein acht gehandicaptenparkeerplaatsen.

U kunt de route ook starten bij station Groningen.

Horeca: onderweg komt u langs de HEMA (zondag pas om 12 uur open) met rolstoeltoegankelijke horeca en een rolstoeltoegankelijk (RT) toilet.
Bijna aan het eind is Feithhuis een ruime rolstoeltoegankelijke horecagelegenheid met RT. Om er te komen gaat u het straatje naast het pand in. Aan de achterzijde is de ingang aan de linkerkant rolstoeltoegankelijk.

Start u op het station dan komt u erlangs; wanneer u bij het stadhuis bent gestart dan komt u er via een bypass: het rolstoeltoegankelijke met RT Groninger Museum en CAFÉ Groninger Museum.

De route gaat ook langs de rolstoeltoegankelijke Synagoge Groningen met RT waar exposities zijn en rondleidingen worden gegeven.

Groningen is een studentenstad waarvan veel gebouwen zich in het kleine centrum bevinden. Vandaar: probeer het drukke fietsverkeer te negeren…

Tip voor trackvolgers: neem de beschrijving mee voor achtergrondinformatie.

Deze route is de in 2023 aangepaste wandeling van De Zonnebloem.

Start u vanaf KWINKENPLEIN dan rijdt u met uw rug naar de Jumbo naar de voorrangsweg. Rol ; u komt op de Grote Markt met het Stadhuis.

Treinreizigers verlaten het station aan de centrumzijde bij spoor 2b waar ook de toiletten zijn. Sla en koers langs het stationsgebouw tot aan het fietspad voor het blauwe vlak. Volg dit fietspad, steek bij de verkeerslichten over, ga omhoog en over de brug. Het hoge gele gebouw hoort bij het Groningermuseum. Rij (UBBO EMMIUSSTRAAT) tot aan de kruising met de brede straat GEDEMPTE ZUIDERDIEP. Steek over en ga FOLKINGESTRAAT in. Lees verder bij het eerste cursiefje van nummer 3: ‘Rechts is de in 1906 gebouwde…’

1 U staat met uw rug naar het stadhuis.

Het stadhuis staat op de plek waar al sinds de dertiende eeuw een raadhuis stond. Het is het resultaat van de allereerste architectuurprijsvraag die in 1775 werd uitgeschreven. Pas in 1810 ging het stadhuis open. Van 2020-2022 werd het verbouwd waarbij de raadzaal naar de zolderverdieping is verhuisd.

• Koers over GROTE MARKT naar de overkant.
• Ga schuin en volg daarna POELESTRAAT.
• POELESTRAAT komt uit op het uitgaanscentrum van Groningen.
• Volg de eerste straat, PEPERSTRAAT.
• Voorbij de steeg rechts, PAPENGANG, is aan de linkerkant het Geertruids Gasthuis; u kunt hier een kijkje nemen.
• Rij op de T-splitsing over KLEINE PEPERSTRAAT.
• Aan het eind steekt u de zebra over, gaat en volgt HOORNSTRAATJE.
• Op de kruising slaat u en op de volgende kruising , RADEMARKT.
• Volg de rechterzijde van deze straat.
• U komt langs het Sint Anthony Gasthuis uit 1517 en koerst het verlengde van de straat in.
• Aan de overzijde staat de Sint Jozefkathedraal.

Deze kerk is (met zijn zoon Jos) ontworpen door Pierre Cuypers die ook het Amsterdamse Rijksmuseum en Centraal Station ontwierp. Zijn stijl is onder andere herkenbaar aan het gebruik van verschillend gekleurde baksteen. Pierre Cuypers was de architect van meer dan 100 kerken. De kerk moest er vanwege stadsuitbreiding komen. Omdat er veel arbeiders in de nieuwe wijk kwamen wonen werd de kerk aan de patroon van de arbeiders gewijd: Sint Jozef.

2 Na de kerk gaat u , HEERESINGEL.

• Deze singel komt uit op HEREPLEIN; u houdt .

Gaat u op de kruising in het midden van het plein even dan ziet u het door Abraham Hesselink ontworpen monument (1922) voor de van oorsprong Groningse schilder Jozef Israëls. Uitgebeeld is het door Israëls gemaakte schilderij met dezelfde titel: Langs moeders graf. Dit schilderij is in het Groninger Museum te zien. Niet eerder had een schilder op zo’n monumentale wijze – 224 x 178 cm – een alledaags tafereel uitgebeeld.

• Volg , HERESTRAAT.
• Het brede GEDEMPTE ZUIDERDIEP steekt u over en u rijdt richting de HEMA.
• Tegenover de HEMA gaat u KLEINE PELSTERSTRAAT in.
• U stuit op het oudste hofje van Groningen, het Pelstergasthuis uit de dertiende eeuw.
• Sla , PELSTERSTRAAT.
• Koers , u komt terug op GEDEMPTE ZUIDERDIEP. 
• Rol tot de tweede kruising.

Aan de overzijde ziet u het gebouw van de Dienst Ruimtelijke Ordening dat in de stijl van de Amsterdamse School is gebouwd.

Let op: wilt u terug naar het station of het Groninger Museum bezoeken dan steekt u over via de zebra. Volg de straat langs het gebouw. U komt uit bij het museum. Even verder is het station.

3 Sla , FOLKINGESTRAAT.

Rechts is de in 1906 gebouwde Synagoge Groningen. Voor sommigen lijkt deze door de ronde koepeltorens op een moskee. Het gebouw is in Neo-Moorse stijl uitgevoerd. Een stijl die zich kenmerkt door hoefijzer- en sleutelgatvormige bogen. Een oriëntaalse stijl die ook voor komt bij Duitse synagogen.

In 1942 werd het gebouw door de bezetter gesloten en in 1981, na een grondige verbouwing, heringewijd. Door de verbouwing werd de gebedsruimte aanzienlijk verkleind zodat plaats ontstond voor een permanente en tijdelijke expositie.

• FOLKINGESTRAAT komt uit op VISMARKT bij de Korenbeurs.

De Korenbeurs behoort tot de top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. In het gebouw (1865) werd voor die tijd veel glas verwerkt. Een goede lichtinval was nodig om het graan te keuren.

De aangrenzende Akerk is naast de Martinikerk het belangrijkste overgebleven middeleeuwse gebouw. De oorspronkelijke naam was Kerk van Onze Lieve Vrouwe ter Aa. De Aa was een beek uit Drenthe waarlangs Groningen ontstond.

• Rol over de op- en afrit voor de Korenbeurs en via de zebra naar de overzijde van het plein.
• Sla , AKERKHOF.
• Voorbij de Akerk koerst u over BRUGSTRAAT tot aan de A-brug.

In de oude Gotische koopmanshuizen met huisnr. 24 en 26 is het (niet-rolstoeltoegankelijke) Museum aan de A gevestigd.

4 Voor de A-brug slaat u .

• Neem het eerste straatje, TURFTORENSTRAAT.
• Op de eerste kruising slaat u , DE LAAN, daarna naar UURWERKERSGANG.
• Volg het stenen muurtje met beplanting en ga het plein op.

De Harmonie was een cultureel complex. Tegenwoordig bevindt zich dat elders en werd op dezelfde plek onder dezelfde naam een universiteitscomplex gebouwd.

Even verder komt u langs het hoofdgebouw - Academia - van de Rijksuniversiteit Groningen. Deze ontstond in 1614 na Leiden als tweede universiteit van het land. Het eerste Academiegebouw op dezelfde plek was oorspronkelijk het Begijnhof. Ruim 2 eeuwen later werd het gebouw vanwege de slechte staat afgebroken. In 1850 werd het tweede Academiegebouw neergezet dat in 1906 tijdens schilderwerkzaamheden afbrandde. Het huidige in Noord-Nederlandse neo-renaissancestijl opgetrokken gebouw met zijn drie gevels stamt uit 1909.

• Koers onder de hoge poorten door.
• Sla en volg BROERSTRAAT langs Academia.
• Op de T-splitsing gaat u .
• Rij door tot voor de brug.
• Stuur en volg SPILSLUIZEN Z.Z. tot de volgende brug.
• Steek bij het verkeerslicht over.

Op de hoek ziet u het bijzondere beeldhouwwerk ‘Gevelhert’ op de plek waar vroeger een apotheek gevestigd was. Uit hertshoorn werd vroeger een medicijn gewonnen. Ook tegenwoordig wordt de afstotende geur van hertshoornolie nog gebruikt tegen insecten, het veren pikken van kippen en staartbijten/vechten bij varkens en biggen. De olie wordt niet meer uit hertshoorn gewonnen maar uit de hoeven, horens en klauwen van schapen, runderen en ander slachtafval.

5 Koers , OUDE EBBINGESTRAAT.

• Op de kruising volgt u HOFSTRAAT.
• Aan het eind steekt u KATTENHAGE over en u gaat een stukje over de fietsstrook tot de poort rechts naar de Prinsentuin.

Tegenover de poort ziet u het Vrouw Wilsoor- of Aaffien Olthofsgasthuis (1767) met leilindes.

De Prinsentuin ligt naast de Prinsenhof waar sinds 1594 de prinsen van Nassau verbleven. De geheel ommuurde tuin is een oase van rust en fraai aangelegd met rozentuin, kruidentuin en tegen de zon beschermende berceaus. De huidige tuin is in 1939 aangelegd op basis van een kaart uit 1634.

Het Prinsenhofcomplex telde vele ‘bewoners’: oorspronkelijk was dit het huis van de religieuze Broeders en Zusters des Gemene Levens. De kerk (1487) als oudste gebouw dateert uit die tijd. Daarna deed het achtereenvolgens dienst als bisschoppelijk hof, woning van de stadhouder van Stad en Lande (1594-1795), militair hospitaal annex kazerne (1808-1921) en tenslotte als studio van de regionale omroep RTV Noord.

Let op: in de tuin bestaan de paden uit fijn grind. Als dit lastig is koerst u en slaat op de hoek . Lees hieronder verder bij: ‘... neem TURFSTRAAT’

• Rij de tuin in, maak een ommetje en verlaat de tuin via de uitgang onder de zonnewijzer.
• Sla en neem TURFSTRAAT.
• Via de Gardepoort komt u op MARTINIKERKHOF.
• Houd , u komt langs het Provinciehuiscomplex.

Op de linker gevel van het Provinciehuis zijn drie koningskoppen te zien. Dit voorste gedeelte dateert uit het begin van de 20e eeuw. De achterzijde, met daarin de statenzaal, dateert uit de late middeleeuwen. Daarin bevindt zich de nog altijd herkenbare Latijnse school.

Hierna komt u langs de Martinikerk. In het jaar 1000 stond op deze plek een romaans kerkje. In de 16e eeuw kwam de huidige kerk in laat-gotische stijl tot stand. Vanaf 1594, toen stadhouder van Nassau aantrad, werd de kerk protestants. Gelukkig heeft er nooit een beeldenstorm gewoed zodat na 1923 de prachtige wand- en gewelfschilderingen onder de laag witkalk tevoorschijn konden komen. Kerk en toren zijn vernoemd naar de beschermheilige van Utrecht waar Groningen destijds onder viel: Sint Maarten.

• Volg via de klinkers de bocht naar rechts.
• Rol langs de zijkant van de kerk waar aan de overkant horecagelegenheid ’t Feithhuis is.
• U komt bij de Martinitoren.

De toren van de kerk, de Martinitoren, is het belangrijkste symbool van de stad. Het gelui telt maar liefs 12 klokken waaraan in 1663 een beiaard van 32 klokken werd toegevoegd. Tegenwoordig gaat het daar om zelfs 49 klokken. De toren is vooral bijzonder omdat deze in de afgelopen 500 jaar afbrandde, sloeg de bliksem in en stortte hij bijna in. Op de stoep werden oorlogen gewonnen en verloren. De toren hield stand en is met haar 97 meter nog steeds het hoogste gebouw van de stad.

Aan de andere zijde van de kerk bevindt zich het oorlogsmonument Sint Joris en de Draak. Zie voor de legende over Sint Joris bij Stadswandeling Amersfoort - vanaf De Kei.

• Koers  GROTE MARKT op met voor u het Stadhuis, eindpunt van deze route van De Zonnebloem.